Regeerakkoord Sectie

4.2 Ondernemerschap en innovatie waarbij risicomanagement, het onderhouden van stabiele markten en slim gekozen export centraal staan De Vlaamse regering ondersteunt ondernemerschap en innovatie in de Vlaamse land- en tuinbouw. Ondernemerschap en innovatie zijn essentieel om te komen tot schaalverandering, hoogkwalitatieve producten met een hoge(re) toegevoegde waarde op basis van meer duurzame productiemethoden; gezonde en nieuwe voedingsproducten; landbouw-verbreding, korte en circulaire ketenmodellen, stadslandbouw en productie voor de biogebaseerde economie (voeding én materialen). De Vlaamse regering stimuleert product- en procesinnovatie, nieuwe businessmodellen, kwali-teitsvolle producten en diensten, doeltreffende marketing, samenwerkingsvormen, kennisdeling (o.a. duaal leren) en risicomanagement, waarbij hogere duurzaamheid en professionalisme essentieel zijn. De Vlaamse regering ondersteunt goed opgeleide, enthousiaste startende ondernemers en faciliteert de omschakeling van bestaande landbouwactivi-teiten naar potentieel meer rendabele en meer duurzame activiteiten, zowel in de land- en tuinbouw als daarbuiten (bv. toerisme, zorg, opleiding en vorming). We geven onze land- en tuinbouwers alle kansen om hun job uit te voeren. Actieve land- en tuinbou-wers blijven directe steun ontvangen via het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB). We maken gebruik van de toekomstige hervorming van het GLB om een eigen Vlaams strategisch plan op te stellen. Dit plan moet gericht zijn op meer innovatie, marktwerking, schaalverandering, multifunctionaliteit, klimaat, natuurlijke hulp-bronnen, biodiversiteit en landschapsbeheer om zo het inkomen van de landbouwer te verhogen en hem dus minder afhankelijk te maken van inko-mensondersteuning. We kiezen voor een uitfase-ring ten laatste tegen 2027 van gekoppelde inko-menssteun en voor een duurzaam alternatief om zowel de weggevallen inkomenssteun op te vangen als de klimaatdoelstellingen te realiseren waarvoor de betrokken veehouders inspanningen leveren. Het Vlaams Landbouwinvesteringsfonds (VLIF) zal als onderdeel van het nieuw GLB grondig hervormd worden tot een toekomstgericht onder-nemersfonds waarbij via het VLIF land- en tuin-bouwers aangemoedigd worden om hun bedrijfs-structuren te verduurzamen zodat ze enerzijds meer in staat zijn aan de maatschappelijke verwachtingen inzake leefmilieu, biodiversiteit, klimaat en dierenwelzijn tegemoet te komen en anderzijds weerbaarder worden tegen markt-schokken. We maken maximaal gebruik van de mogelijkheden om jongeren die bedrijven over-nemen te ondersteunen via vestigingssteun. Het investeringsbeleid richt zich op innovatieve en klimaat- en milieuvriendelijke land- en tuinbouw. Daarnaast worden de middelen ingezet voor de opstart van en de omschakeling naar innovatieve bedrijfsmodellen, biolandbouw, agro-ecologie en korte ketens, waarbij het ook mogelijk moet worden voor kleine bedrijven om ondersteuning aan te vragen. Ook zullen er minimaal 10% van de VLIF-middelen ingezet worden voor niet-produc-tieve investeringen waarbij landbouwers onder meer steun krijgen voor landschapselementen en niet-productieve investeringen in water- of bodem-beheer. Minimum 10% van de middelen gaan ingezet worden om pure innovatie (eerste keer op de markt) en vernieuwing te stimuleren. De aanwending van deze middelen wordt nauw opgevolgd en indien nodig en wenselijk aangepast om onderbenutting van Europese middelen te vermijden. We voorzien mogelijkheden om keten-vernieuwing en keteninnovatie te ondersteunen (bv. circulariteit door meer in te zetten op lokale stromen, reststromen en het sluiten van de nutri-entkringloop en de eiwitkringloop). De selectieme-thode toegepast op alle steunaanvragen wordt bijgestuurd zodat investeringen die het meest bijdragen aan het verlagen van de omgevingsdruk en het meest bijdragen aan klimaatmitigatie en -adaptatie het hoogst gerangschikt worden. De effectiviteit van de maatregelen, vooruitgang en financiële uitvoering van het vernieuwde VLIF zal opgevolgd worden via een uitgebreide monitoring. Professionalisme is vanzelfsprekend en daarom is het inzetten op een betere scheiding en ontkoppe-ling van de landbouwer en het bedrijf belangrijk om zo hem/haar voldoende financieel te beschermen. We streven ernaar dat zowel nieuwe als bestaande landbouwbedrijven kiezen voor een vennootschaps-vorm en informeren hen daartoe over de voordelen van vennootschapsvormen. De weersverzekering zal geëvalueerd en bijgestuurd worden waar nodig om de weerbaarheid van de land- en tuinbouwer te versterken. Er zal verder ingezet worden op piloot-projecten om marktrisico’s in de sector af te dekken en alle landbouwers vertrouwd te maken met risicobeheer en risicomanagement. We bevorderen de toegang tot landbouwgrond door de pachtwetgeving te hervormen waarbij: nieuwe pachtcontracten schriftelijk opge-steld worden; er een billijk evenwicht komt tussen de rechten en plichten van de pachter en de verpachter; de mogelijkheid ingevoerd wordt om pachtcontracten te sluiten voor een vaste termijn van een veelvoud van 9 jaar; de wet gender- en samenlevingsneutraal wordt gemaakt; het mogelijk moet zijn dat verpachters randvoorwaarden opleggen inzake het aanbrengen van al dan niet vergun-ningsplichtige infrastructuurwerken (bv. drainage, ophoging, …); en waarbij de pachter teeltvrijheid en vrije keuze van teelttechniek wordt gegaran-deerd Het overleg binnen de agro-voedingsketen moet versterkt worden en we ondersteunen de opstart-fase van nieuw opgerichte producenten- en brancheorganisaties. Er is nog steeds sprake van oneerlijke handelspraktijken in de voedingsketen. We dringen er bij de Federale overheid op aan om de nieuwe Europese richtlijn oneerlijke handel-spraktijken snel om te zetten. We moeten land- en tuinbouwers versterken, zodat ze meer markt-macht kunnen ontwikkelen en niet het weerke-rende slachtoffer zijn van de voedselketen. Het Vlaams Centrum voor Agro- & Visserij-marketing (VLAM) zal in overleg met de sector hervormd worden waarbij er duidelijke keuzes gemaakt worden. Centraal daarbij staat de keuze voor een evenwichtig, gezond en gevarieerd voedingspatroon met lokale producten. VLAM blijft verder professionaliseren en de internatio-nale voedingspromotie versterken. Een nauwe samenwerking met Flanders Investment & Trade bij de prospectie naar nieuwe afzetmarkten is evident. Meer aandacht moet gaan naar het opbouwen van stabiele relaties zodat export-stromen niet onderbroken worden met impact op onze producenten. Daarnaast is er nood aan de mogelijkheid tot opdeling van het productiege-bied zodat Vlaanderen wel kan blijven exporteren indien er problemen zijn in Wallonië. De landbouwsector neemt dierenwelzijn ernstig. We zetten de evolutie naar de top verder en nemen hiervoor samen met de sector de nodige stappen.

Evaluatie van de Naleving van het Regeerakkoord door de Vlaamse Regering op het Gebied van Ondernemerschap en Innovatie in de Land- en Tuinbouw

De Vlaamse Regering heeft zich in haar regeerakkoord geëngageerd om ondernemerschap en innovatie in de Vlaamse land- en tuinbouw te ondersteunen. Een evaluatie van de beslissingen genomen in de jaren na het regeerakkoord toont aan dat er maatregelen zijn getroffen die in lijn liggen met de beloftes uit het akkoord:

Steun voor Innovatie en Duurzaamheid: Besluit [0][1] en [2] bevestigen dat er steun is voor innovatieve investeringen in de landbouw die de economische, ecologische en sociale kracht van de sector versterken, conform de doelstellingen uit het regeerakkoord.
Omschakeling naar Duurzame Activiteiten: Besluiten [3][2] en [4] gaan over steun voor de omschakeling naar een toekomstgerichte duurzame ondernemingsstrategie op een landbouwbedrijf. Dit komt overeen met de intentie van het regeerakkoord om de omschakeling van bestaande activiteiten naar meer rendabele en duurzame activiteiten te faciliteren.
Jong Ondernemerschap en Starters: Steun voor jonge ondernemers die bedrijven overnemen via vestigingssteun is behandeld in de besluiten [3][2][4].
Duurzame Verwerking en Afzet: De ondersteuning van investeringen voor duurzame verwerking en afzet van landbouwproducten zoals in besluiten [5][4] past in de strategie om de biogebaseerde economie en circulaire ketens te ondersteunen.
Kennisdeling en Samenwerking: Besluiten [6][7] en [8] richten zich op kennisdeling en samenwerkingsprojecten die essentieel zijn voor innovatie en risicomanagement, wat strookt met de plannen uit het regeerakkoord.
Stimulatie van niet-productieve Investeringen: Besluit [9][10] ondersteunt niet-productieve investeringen voor milieu- en klimaatdoelen, in lijn met het streven naar een hogere duurzaamheid.
Versterken Marktpositie: Voornemens om land- en tuinbouwers te versterken in de markt vallen samen met maatregelen die ketenvernieuwing en innovatie bevorderen, zoals vermeld in besluiten [6][7][11] en de inspanningen van VLAM volgens besluit [11].
Hervorming Pachtwetgeving: Hoewel niet direct genoemd in de beslissingen, is het streven naar een hervormde pachtwetgeving onderdeel van het regeerakkoord en weerspiegelt een intentie om de toegang tot landbouwgrond te verbeteren.
Aanpakken Droogteproblematiek: Projecten gericht op waterbeheer en aanpassingen tegen weersextremen, zoals vermeld in besluit [12], zijn in lijn met de doelstellingen voor duurzaamheid en klimaatadaptatie.

Over het algemeen blijkt uit de getroffen regeringsbesluiten dat er belangrijke stappen zijn gezet om de beloftes uit het regeerakkoord na te komen, met name op het gebied van innovatie, duurzaamheid, jong ondernemerschap, en marktversterking binnen de Vlaamse land- en tuinbouw.

Details

Referenties

[0] : (2023-03-07) Steun innovatieve investeringen landbouw

[1] : (2023-04-21) Steun innovatieve investeringen landbouw

[2] : (2023-10-06) Steun voor opstart van of omschakeling naar een toekomstgerichte duurzame ondernemingsstrategie op een landbouwbedrijf

[3] : (2023-07-14) Steun voor opstart van of omschakeling naar een toekomstgerichte duurzame ondernemingsstrategie op een landbouwbedrijf

[4] : (2023-10-06) Steun voor investeringen voor duurzame verwerking en afzet van landbouwproducten

[5] : (2023-07-14) Steun voor investeringen voor duurzame verwerking en afzet van landbouwproducten

[6] : (2021-07-16) Plan Vlaamse Veerkracht: Projectoproepen land- en tuinbouwsector rond samenwerking met betrekking tot ondernemerschap, digitalisering en kennisdeling

[7] : (2023-04-21) Steun projecten in het kader van Europees Innovatiepartnerschap voor productiviteit en duurzaamheid in de landbouw

[8] : (2023-10-06) Steun uitwisseling kennis en verspreiding van informatie in de landbouwsector

[9] : (2023-03-07) Steun voor niet-productieve investeringen voor milieu- en klimaatdoelen in de landbouw

[10] : (2023-04-21) Steun voor niet-productieve investeringen voor milieu- en klimaatdoelen in de landbouw

[11] : (2021-02-26) Plan Vlaamse Veerkracht: subsidie VLAM relanceplan corona en Brexit

[12] : (2021-05-28) Plan Vlaamse Veerkracht: dossiernummers 25 en 27